“Droga do euro: plan działań”. Raport Res Publici
Wchodząc do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się do przyjęcia euro. Jak dotąd nie spieszy się zbytnio z wypełnieniem tego zobowiązania – rokrocznie tracąc korzyści wynikające ze wstąpienia do unii walutowej. Raport Fundacji Res Publica “Droga do euro: plan działań” przypomina o tym, co tracimy, skupiając się na aspektach zwykle pomijanych: bezpieczeństwie i korzyściach politycznych, choć nie brak także odniesień do najczęściej omawianych korzyści gospodarczych.
– Euro to korzyści nie tylko gospodarcze, ale także polityczne i te dotyczące bezpieczeństwa – przypominali przedstawiciele Fundacji Res Publica podczas premiery raportu 30 listopada 2023 r. Polska zobowiązała się do przyjęcia euro podczas akcesji do Unii Europejskiej, choć, zdaniem autorów raportu, wówczas nie była jeszcze na to gotowa. Od tamtego czasu każdy rok przynosi straty związane z brakiem korzyści wynikających z uczestnictwa w unii walutowej.
Raport “Droga do euro: plan działań” koncentruje się na wypracowaniu rekomendacji związanych z przygotowaniem Polska do przyjęcia euro tak, aby jak najpełniej wykorzystać potencjał unii walutowej, jednocześnie skupiając się na skutecznym przygotowaniu na istniejące ryzyka.
Korzyści z wejścia do strefy euro
Polska może skutecznie realizować swoje interesy tylko w ramach silnych globalnie bloków. Jednym z nich jest strefa euro. – Globalizacja spowodowała, że tylko najwięksi gracze, jak Stany Zjednoczone, czy Chiny, są w stanie efektywnie realizować swoje interesy. Mniejsze kraje muszą działać wspólnie, aby stać się podmiotem, a nie przedmiotem międzynarodowej polityki. Doświadczyła tego Wielka Brytania, która była przekonana, że jej pozycja jest wystarczająco silna, aby odgrywać samodzielną rolę na arenie międzynarodowej. Jednak pobrexitowe losy pozbawiły ją złudzeń – można wyczytać już na początku raportu.
Autorzy wskazują, że nawet niektórzy nacjonaliści dostrzegają, że efektywniejsze jest realizowanie interesu narodowego – nawet jeśli w ograniczonym wymiarze – w ramach takich organizacji, jak UE. – Stąd dla krajów takich, jak Polska, kluczowe jest zakotwiczenie i pełna integracja z UE – czytamy.
Korzyści gospodarcze związane z przyjęciem euro można zasadniczo sprowadzić do zwiększenia PKB. – W przypadku Słowacji, przystąpienie do strefy euro przyczyniło się do zwiększenia PKB o szacunkowo 7%. Szacunki dla Polski z wejścia do strefy euro wahają się od 2,5 do 7,5% – szacują autorzy.
Trzeba mieć jednak pełną świadomość, że euro to nie jest “darmowy lunch”, a wykorzystanie tych szans zależy tylko od nas. W treści raportu autorzy zwracają uwagę, że jeżeli podejdziemy do problemu tak jak zrobiła to Grecja to euro nas nie uratuje. – Aby na euro korzystać trzeba mieć silną gospodarkę i niezależne instytucje. W tym zakresie sporo nam jeszcze brakuje – oceniają.
Jakie kroki trzeba podjąć przed przyjęciem w Polsce euro?
Raport opisuje kroki przygotowań prowadzące do tego by przyjęcie euro stało się dla nas kolejnym skokiem rozwojowym jak wcześniej wejście do UE. Wśród nich wymienia się: konsolidację finansów publicznych, odblokowanie podaży mieszkań, zwiększenie poziomu aktywności zawodowej, odpowiedzialną polityka migracyjna, deregulację i zachęty do inwestycji oraz transformację energetyczną.
– Brak odpowiedniego przygotowania gospodarki może wiązać się z problemami w przypadku pojawienia się asymetrycznych szoków, których nie da się wtedy amortyzować polityką kursową – brzmi ostrzeżenie w raporcie. Jednak doświadczenia wielu krajów, które przyjęły wspólną walutę, oferują wskazówki, jak zreformować gospodarkę, aby być przygotowanym na ewentualne problemy, a jednocześnie jak najlepiej wykorzystać korzyści z członkostwa w unii walutowej. Niezwykle cenne są w tym kontekście zawarte w raporcie przykłady Niemiec i Irlandii, które sprostały problemom wynikającymi z unii walutowej bez długotrwałego kryzysu.
Autorzy proponują by w negocjacjach dotyczących przyjęcia euro Polska nalegała na pominięcie warunku dołączenia do ERM II, który był używany w początkowym okresie istnienia unii walutowej do wyceny kursu wymiany. Dziś można to zrobić na podstawie danych historycznych, unikając kosztów utrzymania się w korytarzu kursowym.
Ważnym elementem procesu przygotowania do wejścia do strefy euro jest wybór odpowiedniego momentu przejścia. Zdaniem autorów powinien być to początku cyklu koniunkturalnego, kiedy obserwowaliśmy relatywnie słabego złotego, spadające bezrobocie i niską inflację.
Przeczytaj cały raport na naszej stronie.
Powstanie raportu zostało dofinansowane przez Fundację Wolności Gospodarczej.