Kraje przyjmują euro za dobrą monetę, czyli przegląd narodowych monet euro
Euro zostało stworzone jako wspólna waluta dla Unii Europejskiej. Ideą stworzenia unii monetarnej było umożliwienie krajom UE zmniejszenia barier w handlu między nimi. Kraje w unii monetarnej zdecydowały się na wspólne prowadzenie polityki pieniężnej. Był to ambitny plan przynoszący korzyści wszystkim zaangażowanym stronom. Pomimo, że euro powstało jako waluta Unii Europejskiej, istnieją też państwa posługujące się nią, nie będąc w UE i nie należąc do strefy euro, są to Andora, Kosowo, Czarnogóra, Monako, San Marino i Państwo Watykańskie.
Projektowanie nowych walut jest wyzwaniem, ponieważ każda z nich powinna odzwierciedlać kulturę danego kraju na tyle głęboko, aby obywatele je zaakceptowali jako autentyczną reprezentację ich tożsamości narodowych. Emisja i bicie monet euro i eurocentów należy do kompetencji banków centralnych poszczególnych krajów strefy euro. EBC określa jedynie zasady i zatwierdza wielkość emisji na wniosek emitenta, a samemu emituje jedynie banknoty euro.
Z tego powodu moneta każdego państwa członkowskiego strefy euro ma swój własny wzór. Zgodnie z Dziennikiem Urzędowym Unii Europejskiej oraz tradycją numizmatyczną, awers określa kraj emitenta. W przypadku monet euro awersem jest strona narodowa, która przedstawia wybrany motyw danego kraju, jak na przykład jego symbol, herb, a nawet personifikację natury. Wzory tych monet różnią się znacznie w zależności od kraju, nadając każdej z nich niepowtarzalny wygląd. Bardzo często zdarza się powtarzanie motywów, które znajdowały się wcześniej na monetach narodowych.
Rewersem monet euro jest strona wspólna, przedstawiająca nominał, na tle różnych map Europy. 2€, 1€ oraz 50, 20 i 10 centów ukazują schematyczną mapę Unii Europejskiej sprzed rozszerzenia z maja 2004 r., a jeśli monetę wyemitowano po 1 stycznia 2007 r. – mapę całej Europy. Monety z Włoch (w tym także z San Marino i Watykanu) oraz z Austrii i Portugalii przedstawiają nowszy motyw dopiero od 2008 roku. 5 centów, 2 centy i 1 cent ukazują Europę na mapie świata obok Afryki i Azji. Wzory strony wspólnej zaprojektował Belg Luc Luycx, przez co znajdują się na nim jego inicjały „LL”.
Jedno euro dzieli się na 100 centów – bitych jest osiem rodzajów monet: 1 cent, 2 centy, 5 centów, 10 centów, 20 centów, 50 centów, 1 euro i 2 euro. Wszystkich monet można używać w całej strefie euro.
W ramach kampanii “Kurs na euro” przygotowaliśmy przegląd narodowych stron monet euro w krajach posługujących się tą walutą.
Mamy nadzieję, że posłużą one, jako inspiracja dla polskich symboli, które zostaną w przyszłości wykorzystane do wybicia na narodowym euro.
Andora
30 czerwca 2011 Andora zawarła z Unią Europejską układ monetarny, na mocy którego może stosować euro jako swoją oficjalną walutę i emitować własne monety euro. Na wszystkich monetach widnieje 12 gwiazd z flagi Unii Europejskiej. Motywem monety 1 euro jest Casa de la Vall – dawna siedziba parlamentu, budynek o znaczeniu kulturalnym i historycznym.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Kozica pirenejska i sęp brodaty |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów |
Kościół w Santa Coloma |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Casa de la Vall |
| 2 euro | Herb Andory |
Austria
Austria postanowiła w swojej serii monet przedstawić motywy kwiatowe, zabytki architektury i słynne postacie z historii kraju. Projekty wybrało narodowe jury, na podstawie wyników sondażu opinii publicznej. Moneta 2€ przedstawia portret pacyfistki Berthy von Suttner. Na monecie 1€ widnieje podobizna Wolfganga Amadeusza Mozarta, wielkiego kompozytora austriackiego. Motywem monet 50, 20 i 10 centów są słynne budowle wiedeńskie, kolejno: pawilon Secesji, pałac Belweder i katedra św. Szczepana. Monety 5 centów, 2 centy i 1 cent przedstawiają kwiaty alpejskie: pierwiosnka, szarotkę i goryczkę.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Goryczka alpejska |
| 2 centy | Szarotka alpejska |
| 5 centów | Pierwiosnek alpejski |
| 10 centów | Katedra św. Szczepana w Wiedniu (przykład architektury gotyckiej) |
| 20 centów | Belweder w Wiedniu (przykład architektury barokowej) |
| 50 centów | Budynek Secesji w Wiedniu (przykład archiktektury secesyjnej) |
| 1 euro | Wolfgang Amadeusz Mozart |
| 2 euro | Bertha von Suttner |
Belgia
Monety belgijskie przedstawiają wizerunek króla Filipa i jego monogram – wielkie litery „FP” pod koroną – otoczone 12 gwiazdami Unii Europejskiej.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Wizerunek i monogram króla Filipa |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Chorwacja
Chorwacja wybrała cztery projekty narodowej strony monet euro. Wszystkie zawierają w tle charakterystyczny motyw chorwackiej szachownicy. Na wszystkich monetach widnieje też 12 gwiazd z flagi Unii Europejskiej. Moneta 1 euro przedstawia kunę z szachownicą w tle. Kuna to niewielki ssak, od którego pochodzi nazwa byłej waluty Chorwacji.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Połączone ze sobą litery H i R pisane głagolicą |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Nikola Tesla |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Kuna |
| 2 euro | Zarys terytorium Chorwacji |
Cypr
Na monetach 2€ i 1€ widnieje charakterystyczny przykład cypryjskiej sztuki prehistorycznej – bożek w kształcie krzyża pochodzący z epoki miedzi (3000 lat p.n.e.). Przypomina on, że Cypr był ważnym ośrodkiem cywilizacji i kultury starożytnej. Na monetach 50, 20 i 10 centów widnieje statek kupiecki z Kirenii z IV wieku p.n.e., który symbolizuje wielowiekową tradycję żeglarską Cypru i znaczenie wyspy jako ośrodka handlowego. Na monetach 5 centów, 2 centy i 1 cent przedstawiono muflony – występujący na wyspie gatunek dzikiej owcy. Motyw ten symbolizuje przyrodę Cypru.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Para muflonów, symbolizujących przyrodę Cypru |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Kyrenia – okręt symbolizujący tradycję żeglarską Cypru |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Figurka z epoki miedzi, uznawana za ikonę sztuki prehistorycznej Cypru |
| 2 euro |
Estonia
Monety estońskie wszystkich nominałów mają ten sam wzór: przedstawiają kontury Estonii i słowo „Eesti” – nazwę tego kraju po estońsku.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Mapa Estonii i napis Esti – nazwa państwa w języku estońskim |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Finlandia
Finlandia wybrała trzy projekty wzorowane na motywach występujących wcześniej na monetach narodowych. Moneta 2€ przedstawia kwiaty i owoce maliny moroszki, a moneta 1€ – dwa łabędzie w locie. Na monetach 50, 20, 10, 5 centów, 2 centy i 1 cent widnieje Godło Finlandii – lew heraldyczny.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Godło Finlandii |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Łabędzie lecące nad jeziorem – symbol fińskiego krajobrazu |
| 2 euro | Owoce i kwiaty maliny moroszki |
Francja
We Francji rozpatrywano ponad 1200 projektów narodowej strony monet euro z pierwszej serii. Jury konkursu pod przewodnictwem ministra ds. gospodarki i finansów wybrało trzy projekty, każdy dla kilku nominałów. Na monetach 2 € i 1 € widnieje drzewo jako symbol życia, ciągłości i wzrostu. Otacza je hasło Republiki „liberté, égalité, fraternité” (wolność, równość, braterstwo). Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają klasyczny motyw siejącej kobiety, a monety 5 centów, 2 centy i 1 cent – dziewczęcą postać Marianny, symbol Republiki Francuskiej.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Współczesna wersja „Marianny” – postać symbolizująca rewolucję francuską |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Współczesna wersja „La Semeuse” na motywach działa Oscara Roty |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Dąb i gałązki oliwne otoczone napisem „LIBERTE EGALITE FRATERNITE” |
| 2 euro |
Grecja
Minister gospodarki narodowej i prezes banku centralnego Grecji wybrali projekty greckich monet euro spośród propozycji przedstawionych przez narodową komisję złożoną z ekspertów technicznych i artystów. Na monecie 2 € widnieje scena z mozaiki spartańskiej przedstawiającej Europę, postać z mitologii greckiej, od której pochodzi nazwa naszego kontynentu. Moneta 1 € ukazuje sowę, motyw skopiowany z antycznej ateńskiej monety o nominale 4 drachm. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają wizerunki słynnych Greków, odpowiednio z początku XX oraz z XIX i XVIII wieku, natomiast na monetach 5 centów, 2 centy i 1 cent widnieją kolejno tankowiec, korweta i ateńska trirema.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Triara – okręt z V w. p.n.e. użyty podczas Bitwy pod Salaminą |
| 2 centy | Korweta – okręt z XIX w. wprowadzony podczas greckiej wojny o niepodległość |
| 5 centów | Współczesny tankowiec dalekomorski |
| 10 centów | Rigas Welestinlis – grecki rewolucjonista |
| 20 centów | Joanis Kapodistrias – pierwszy prezydent |
| 50 centów | Elefterios Wenizelos – siedmiokrotny premier i reformator |
| 1 euro | Sowa – symbol mądrości bogini Ateny |
| 2 euro | Bóg Zeus przybrawszy postać byka uprowadza Europę, młodą kobietę. |
Hiszpania
Na monetach 2€ i 1€ znajduje się podobizna króla Filipa VI Burbona. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają Miguela Cervantesa, ojca literatury hiszpańskiej, w hołdzie dla uniwersalizmu tego autora i jego dzieła. Na monetach 5 centów, 2 centy i 1 cent widnieje katedra w Santiago de Compostela, cel pielgrzymek z całego świata.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Katedra w Santiago de Compostela |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Miguel de Cervantes – autor “Don Kichota” |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Filip VI Burbon – panujący król |
| 2 euro |
Holandia
W pierwszej serii monet holenderskich wykorzystano dwa projekty, oba przedstawiające profil królowej Beatrix. Na monetach 2 € i 1 € słowa „Beatrix Koningin der Nederlanden” (Beatrix Królowa Holandii) umieszczono po prawej stronie, a na monetach 50, 20, 10, 5 centów, 2 centy i 1 cent – wokół wizerunku królowej. Druga seria przedstawia wizerunek króla Wilhelma Aleksandra i napis w języku niderlandzkim “Willem-Alexander Koning der Nederlanden (WIlhelm Aleksander król Niderlandów).
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Prawy profil Wilhelma Aleksandra – panującego króla |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Irlandia
Strona narodowa wszystkich monet irlandzkich jest jednakowa i przedstawia harfę celtycką, tradycyjny symbol Irlandii. Nazwę kraju – Éire – podano w języku irlandzkim.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Godło Irlandii oraz słowo ÉIRE – nazwa kraju w języku irlandzkim |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Litwa
Litewskie monety euro przedstawiają godło Litwy – Pogoń, nazwę kraju „LIETUVA” i rok emisji „2015”. Widnieje też na nich 12 gwiazd z flagi Unii Europejskiej.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Pogoń z litewskiego herbu oraz słowo LIETUVA – nazwa kraju w języku litewskim |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Luksemburg
Monety przedstawiają podobiznę wielkiego księcia Henryka. Nazwę kraju – Lëtzebuerg – podano w języku luksemburskim.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Profil Henryka – panującego wielkiego księcia |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Łotwa
Moneta 1 euro przedstawia dziewczynę w łotewskim stroju ludowym. Ten motyw pochodzi ze srebrnej monety 5-łatowej (wcześniejsza moneta łotewska) z roku 1929.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Mały herb Łotwy oraz napis LATVIJA – nazwa kraju w języku łotewskim |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Wielki herb Łotwy oraz napis LATVIJA |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Popiersie kobiety w ludowym stroju – alegoria Republiki Łotewskiej |
| 2 euro | Wzór z monety 1 euro oraz napis DIEVS * SVĒTĪ * LATVIJU (Boże błogosław Łotwę) |
Malta
Na monetach 2 € i 1 € widnieje ośmiorożny krzyż – symbol zakonu kawalerów maltańskich, który w latach 1530–1798 panował na wyspie. Wtedy ten krzyż zaczął być kojarzony z Maltą, a dziś często określany jest mianem krzyża maltańskiego. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają godło Malty – tarczę herbową, na której widnieje flaga państwa. Monety 5 centów, 2 centy i 1 cent przedstawiają ołtarz prehistorycznej świątyni należącej do kompleksu Mnajdra, zbudowanego ok. 3600 r. p.n.e. na wzniesieniu nad brzegiem morza.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Świątynia Mnajdra |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Godło Malty |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Krzyż maltański |
| 2 euro |
Monako
Na monetach 2€ i 1€ widnieje portret księcia Alberta II. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają monogram księcia Alberta, a monety 5 centów, 2 centy i 1 cent – herb panujących książąt Monako.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Herb panujących książąt Monako |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów |
Monogram panującego księcia Alberta II |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Panujący książe Albert II |
| 2 euro |
Niemcy
W Niemczech przedstawiciele rządu i eksperci z dziedziny numizmatyki wybrali trzy różne projekty monet euro. Na monetach 2 € i 1 € figuruje orzeł, tradycyjny symbol państwowości Niemiec. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają Bramę Brandenburską, symbolizującą podział i ponowne zjednoczenie Niemiec. Na monetach 5 centów, 2 centy i 1 cent widnieje gałązka dębu, przypominająca motyw na dawnych niemieckich fenigach.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Gałązka dębu – dawny motyw na monetach zdawkowych marki niemieckiej |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów |
Brama Brandenburska – symbol podziału i ponownego zjednoczenia Niemiec |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Orzeł – symbol suwerenności |
| 2 euro |
Portugalia
W środkowej części wszystkich monet znajdują się pieczęcie pierwszego króla Portugalii, Afonso Henriquesa, oraz nazwa kraju – Portugal. Pieczęć na monetach 2 € i 1 € pochodzi z 1144 r., na monetach 50, 20 i 10 centów – z 1142 r., a na monetach 5 centów, 2 centy i 1 cent – z 1134 r. Wokół pieczęci widnieją wizerunki zamków i tarcz herbowych z godła kraju w otoczeniu dwunastu gwiazd Unii Europejskiej.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Pierwsza pieczęć królewska z 1134 roku |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | Pieczęć królewska z 1142 roku |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Zamek warowny oraz herb Portugalii z pieczęcią królewską z 1144 roku |
| 2 euro |
San Marino
Moneta 2€ ukazuje ratusz Palazzo Pubblico, a 1€ – herb Republiki. Na monecie 50 centów widnieją trzy wieże: Guaita, Cesta i Montale. Moneta 20 centów przedstawia wizerunek św. Maryna wzorowany na obrazie ze szkoły Guercino, a na monecie 10 centów widnieje bazylika św. Maryna. Motywem monet 5 centów, 2 centy i 1 cent są kolejno pierwsza wieża (Guaita), Statua Wolności i trzecia wieża (Montale).
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Trzecia wieża Il Montale |
| 2 centy | Statua Wolności |
| 5 centów | Pierwsza wieża La Guaita |
| 10 centów | Bazylika św. Maryna |
| 20 centów | Św. Marinus – legendarny założyciel państwa |
| 50 centów | Trzy wieże – La Guaita, La Cesta i Il Montale |
| 1 euro | Herb San Marino |
| 2 euro | Palazzo Publico – siedziba rządu |
Słowacja
Monety 2€ i 1€ przedstawiają podwójny krzyż na trójwzgórzu. Motyw ten pochodzi z godła Słowacji. Na monetach 50, 20 i 10 centów ukazano zamek w Bratysławie oraz godło kraju. Monety 5 centów, 2 centy i 1 cent przedstawiają godło kraju oraz tatrzański szczyt Krywań, symbol państwowości Słowacji.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Góra Krywań w Tatrach Wysokich |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów |
Zamek w Bratysławie |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | Herb Słowacji |
| 2 euro |
Słowenia
Na monecie 2€ ukazana jest podobizna poety France Prešerena. Moneta 1 € przedstawia wizerunek Primoža Trubara, autora pierwszej książki wydrukowanej w języku słoweńskim. Na monecie 50 centów widnieje góra Triglav, a na monecie 20 centów – konie lipicańskie. Moneta 10 centów przedstawia niezrealizowany projekt parlamentu słoweńskiego autorstwa architekta Jože Plečnika. Na pozostałych monetach przedstawiono kolejno siewcę (5 centów), kamień koronacyjny władców Słowenii (2 centy) i bociana (1 cent).
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Bocian – motyw występujący wcześniej na słoweńskich tolarach |
| 2 centy | Kamień książęcy |
| 5 centów | Obraz „Siewiec” Ivana Grohara |
| 10 centów | Katedra Wolności – nigdy niewybudowany budynek parlamentu |
| 20 centów | Konie lipicańskie ze słoweńską nazwą rasy, Lipicanec |
| 50 centów | Góra Triglav z napisem Oj Triglav moj dom (Triglawie, mój domu) |
| 1 euro | Primož Trubar inskrypcją Stati inu obstati (Stać i wytrzymać) |
| 2 euro | Profil France Prešerena oraz pierwsze słowa hymnu Słowenii |
Watykan
Wszystkie monety przedstawiają podobiznę panującego papieża oraz napis „Città del Vaticano”. W przeszłości wybijano także monety z wizerunkiem Papieża z Polski, Jana Pawła II.
| Nominał | Motyw |
| 1 cent |
Inskrypcja Città del Vaticano (Państwo Watykańskie) i wizerunek panującego papieża |
| 2 centy | |
| 5 centów | |
| 10 centów | |
| 20 centów | |
| 50 centów | |
| 1 euro | |
| 2 euro |
Włochy
We Włoszech projekty monet euro zostały ocenione przez narodową komisję złożoną z ekspertów technicznych i artystów. Dla każdego nominału wybrano inny wzór. Wszystkie przedstawiają arcydzieła słynnych włoskich artystów. Moneta 2€ przedstawia portret Dantego pędzla Rafaela. Na monecie 1€ widnieje rysunek Leonarda da Vinci ukazujący idealne proporcje ludzkiego ciała. Monety 50, 20 i 10 centów przedstawiają kolejno posąg cesarza Marka Aureliusza, rzeźbę Umberta Boccioniego oraz „Narodziny Wenus” Botticellego. Pozostałe motywy to Koloseum (5 centów), wieża Mole Antonelliana (2 centy) oraz zamek Castel del Monte (1 cent).
| Nominał | Motyw |
| 1 cent | Zamek w Castel del Monte |
| 2 centy | Wieża Mole Antonelliana – symbol Turynu |
| 5 centów | Koloseum w Rzymie |
| 10 centów | Detal z obrazu „Narodziny Wenus” Sandro Boticellego |
| 20 centów | Rzeżba Umberto Boccioniego |
| 50 centów | Posąg konny Marka Aureliusza – rzymskiego cesarza |
| 1 euro | „Człowiek Witruwiański” Leonardo da Vinci |
| 2 euro | Portret Dantego Alighieri autorstwa Rafaela |
Wszystkie te kraje mogą ponadto raz w roku wyemitować monetę okolicznościową o nominale 2 € ze specjalnym motywem narodowym. Monety okolicznościowe mają taką samą stronę europejską jak monety 2 € powszechnego obiegu i wykonane są z tego samego stopu. Są one prawnym środkiem płatniczym w całej strefie euro, co oznacza, że można się nimi posługiwać – i trzeba akceptować – na równi z monetami powszechnego obiegu.
Nasze podsumowanie pokazuje więc, że to mitem jest, że Polska rezygnując z własnych banknotów i monet, utraci część swojej narodowej tożsamości. Wręcz przeciwnie.
W strefie euro można używać wszystkich monet, niezależnie od tego w jakim kraju zostały zaprojektowane. Własne, polskie euro stanowi okazję do promocji naszej kultury w skali międzynarodowej. Czas więc, żeby Polska wreszcie obrała właściwy kurs – Kurs na euro!
Źródła:
https://
https://
https://