Czy Węgry są bliżej przyjęcia euro niż Polska?

Prezes Narodowego Banku Polskiego, Adam Glapiński, ogłosił swego czasu, że będzie nas „bronić przed euro”. Nie ma jednak potrzeby czynienia takich zapewnień, ponieważ Polska i tak nie jest w stanie przyjąć obecnie euro. Przecież nie spełnia wymagań, od których to zależy. Te dotyczą stabilności finansów publicznych i kursu złotego wobec euro. Niższy niż notowany obecnie musiałby być wzrost cen i niższe stopy procentowe, zaś bank centralny musiałby mieć większe gwarancje niezależności niż te, które obecnie obowiązują. Tego wszystkiego w Polsce nie ma, a więc obiecując „obronę przed euro”, prezes NBP poniekąd sprzedaje nam Niderlandy – odmawia czegoś, czego i tak mieć nie może.

Niechęć szefa NBP do Unii Europejskiej, a więc i do euro jest powszechnie znana. To z jej powodu, nasz bank centralny nawet nie wydał monety upamiętniającej przypadającą w tym roku 20. rocznicę przystąpienia Polski do UE.

Polak, Węgier… nie spełniają warunków przyjęcia euro

Podobnie jest na rządzonych przez Viktora Orbána Węgrzech. Tu też – ze względu na wrogie wobec Zachodu nastawienie władz, a przede wszystkim z powodu niespełniania kryteriów – nie może być w ogóle mowy o wprowadzeniu euro. Jednak nikomu z poważniejszych członków grupy Orbána nie przyszło do głowy, by czynić z „obrony przed euro” doktrynę banku centralnego.

Węgry gospodarczo radzą sobie słabo – inflacja w 2023 wyniosła tam 17 proc., obecną szacuje się na 4,1 proc. (w strefie euro było to odpowiednio 5,4 proc. i 2,5 proc.). Deficyt budżetowy wynosi 4,5 proc.  PKB (powinien być 3 proc.), dług publiczny osiągnął poziom niemal 75 proc. PKB (a powinien być nie większy niż 60 proc. PKB), długookresowa stopa procentowa wynosi niemal 7 proc. (znacznie powyżej stopy wymaganej, 5,5 proc.), forint zaś jest daleki od stabilności.

Również w wymiarze prawnym węgierski bank centralny (Magyar Nemzeti Bank, MNB) nie ma wystarczających gwarancji niezależności. Węgry są też silnie uzależnienie od rosyjskiej ropy i gazu. Najpewniej właśnie z tych wszystkich powodów prezesowi MNB nie przychodzi do głowy ogłaszanie, że będzie „obrońcą Węgrów przed euro”.

Janusowa twarz Budapesztu

Osoby sprawujące na Węgrzech władzę, w tym sam prezes banku centralnego, mówią o Unii Europejskiej i o euro różnym językiem do różnych widowni – mają zatem, jak to się mówi, „Janusowe oblicze”. Na użytek zewnętrzny, ich narracja nie zakłada mówienia głośnego i bezwarunkowego „nie”. Raczej znacząco zmienia się w zależności od koniunktury politycznej w bezpośrednim otoczeniu Węgier. Po objęciu władzy przez Orbána w 2010 r. dominująca narracja na zewnątrz była taka, że Węgry dołączą do strefy euro, „jak tylko gospodarka Węgier będzie mocniejsza”, a więc gotowa do spełnienia kryteriów członkostwa w tej strefie. Problem w tym, że przez wszystkie lata rządów Orbana gospodarka nie stała się mocniejsza, co najpewniej skłoniło prezesa MNB Györgya Matolcsyego do stwierdzenia – w stosunkowo głośnym wywiadzie dla opiniotwórczego dziennika „Financial Times” z maja 2023 r. – że Węgry nie przystąpią do strefy euro, ponieważ „warunki przyjęcia jednolitego pieniądza europejskiego nie zostały poprawnie spełnione”. Co szczególnie ciekawe, Matolcsy ogłosił, że za te warunki uważa wyposażenie UE w takie atrybuty, jak wzmocniony budżet (tak, by przepływało przez niego do najmniej 20 proc. PKB Unii), a także wspólny, unijny minister finansów. Toż to po prostu program federalizacji!

Matolcsy zmienił zdanie już w 2023 r. W wywiadzie dla anglojęzycznego czasopisma „Hungary Today” w maju 2023 r. zapewnił, że Węgry starają się spełnić kryteria, od których uzależnione jest wprowadzenie euro. Jak doniósł Reuters w lipcu 2024, Matolcsy przekonywał, że Węgry wprowadzą euro – muszą jedynie osiągnąć 90 proc. poziomu rozwoju gospodarczego średniej unijnej. Jego zdaniem, należy się tego spodziewać nie wcześniej niż w 2030 r.